Σε ένα κόσμο πιο συνδεδεμένο από ποτέ είναι λογικό οι γονείς να δυσκολεύονται να νιώσουν πως τα παιδιά είναι προστατευμένα. Εξίσου δύσκολο μπορεί να είναι κάποιες φορές το να μιλήσεις στα παιδιά για την ασφάλεια, τους «ξένους» και μια σειρά από πράγματα για τα οποία θα προτιμούσαμε να μην χρειαζόταν να μιλήσουμε. Η ασφάλεια των παιδιών είναι η πρώτη προτεραιότητα όλων των γονιών, θέλουμε όμως τα παιδιά μας να βιώσουν την όμορφη ελευθερία της παιδικότητας τους και να να έχουν τη δυνατότητα να παίξουν, να τρέξουν, να κάνουν φίλους άφοβα.
Οπότε πως κρατάμε την ισορροπία ανάμεσα σε αυτά τα δύο;
Αρχικά, χρειάζεται να σημειώσουμε οτι προκειμένου να διατηρήσουμε «σώα τα φρένα» τείνουμε να έχουμε μια οπτιμιστική ματιά του κόσμου όταν πρόκειται για τα παιδιά μας. Δεν πιστεύουμε για παράδειγμα οτι το να παίζει ένα παιδί στο πάρκο με μπλούζα που γράφει το όνομα του είναι κάποιος πραγματικά απειλητικός κίνδυνος.
Ευτυχώς οι ερευνητές μας επιβεβαιώνουν: Ενώ οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε οτι ο κόσμος είναι πιο επικίνδυνος από ποτέ, στατιστικά μιλώντας, τα παιδιά είναι στην πραγματικότητα πιο ασφαλή από ποτέ. Όπως θα δείτε παρακάτω ο μεγαλύτερος, στατιστικά, κίνδυνος για τα παιδιά είναι να χαθούν και όχι να πέσουν θύμα απαγωγής από κάποιον ξένο.
Ένα ακόμα πράγμα που έχει αλλάξει σε σχέση με την δική μας παιδική ηλικία είναι ο τρόπος με τον οποίο μιλάμε στα παιδιά για την ασφάλεια τους
Συγκεντρώσαμε λοιπόν μερικές συμβουλές τις οποίες βρήκαμε πολύ βοηθητικές προκειμένου να μιλήσουμε με τα παιδιά για την ασφάλεια και τους «ξένους». Πως να είναι φέρονται έξυπνα όταν είναι σε δημόσιους χώρους είτε μαζί μας είτε μόνα τους. Ελπίζουμε να βοηθήσουν και εσάς
1. Ξεκινάμε να μιλάμε στα παιδιά για την ασφάλεια νωρίς
Τα πιο μικρά παιδιά είναι συνήθως και τα πιο ανυπεράσπιστα, για αυτό το λόγο είναι σημαντικό οι συζητήσεις για την ασφάλεια και τ αόρια να ξεκινήσουν σε ηλικία 2 ή 3 ετών – με τον ανάλογα βέβαιο τρόπο.
Εξηγούμε γιατί είναι πολύ σημαντικό πάντοτε να ζητούν την άδεια των γονιών ή αυτών που τα προσέχουν πριν πάνε κάπου με οποινδήποτε άλλον. Πρέπει να γνωρίζουν οτι αυτά είναι το «αφεντικό» στο σώμα τους και δεν επιτρέπεται κανένας να τα αγγίζει εάν δεν το θέλουν. Πρέπει να γνωρίζουν οτι μπορούν πάντα να έρθουν σε εσάς όταν κάποιος τους κάνει να αισθανθούν άβολα ή να τρομάξουν και οτι δεν πρόκειται να νευριάσετε.
Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο τα παιδιά αποκρύπτουν πληροφορίες, για αυτό είναι πολύ σημαντικού να κρατάμε τους διαύλους επικοινωνίας πάντα ανοιχτούς.
2. Μιλήστε για «πονηρούς ανθρώπους» αντί για «ξένους».
Μπορεί ο κίνδυνος των «ξένων»(δεν μιλάς σε ξένους) είναι κάτι με το οποίο εμείς μεγαλώσαμε, συνειδητοποιούμε τώρα οτι είναι καλύτερο να διδάξουμε στα παιδιά μας την έννοια των πονηρών ανθρώπων.
Κυρίως επειδή οι επικίνδυνοι ενήλικες μπορεί να μην είναι καθόλου ξένοι στο παιδί ενώ παράλληλα αρκετοί ξένοι μπορεί να συνδράμουν σε περιπτώσεις με τη βοήθειά τους.
Για αυτό εκπαιδεύουμε τα παιδιά να αναγνωρίζουν τους «πονηρούς ανθρώπους», ή ενήλικες που τους ζητάν να παραβούν τους κανόνες ασφαλείας τους ή να κρατήσουν μυστικά από τους γονείς τους ή που απλά τους κάνουν να έχουν ένα άσχημο αίσθημα.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημάδια για έναν «πονηρό άνθρωπο», το οποίο θα πρέπει όλα τα παιδιά να αναγνωρίζουν , είναι ένας ενήλικας που ζητάει βοήθεια από ένα παιδί – να βρουν ένα χαμένο κουτάβι ή να μετακινήσουν κάτι. Εξηγήστε στα παιδιά οτι είναι πολύ λίγες οι περιπτώσει που ένας ενήλικας ζητά βοήθεια από ένα παιδί. Οι ενήλικες ζητούν από ενήλικες να τους βοηθήσουν και όχι από μικρά παιδιά που δεν ξέρουν.
3. Μερικές φορές είναι καλό να είσαι αγενής.
Αυτό είναι λίγο δύσκολο για πολλούς από εμάς. Χρειάζεται όμως να παρακινήσουμε τα παιδιά να λένε όχι αν νιώθουν οτι είναι σε μια μη ασφαλή κατάσταση.
Αν κάποιος ενήλικας ωθεί το παιδί σε μία ενέργεια ενώ εκείνο καταλαβαίνει ή γνωρίζει πως δεν είναι ασφαλής το παιδί χρειάζεται να πει όχι. Ακόμα και στη περίπτωση που είναι κάποιος τον οποίο το παιδί γνωρίζει. Πχ ένας προπονητής, ή τα μεγαλύτερα αδέρφια ενός φίλου. Αυτό είναι γενικά δύσκολο για τα παιδιά που μαθαίνουν να σέβονται τους ενήλικες.
Επίσης χρειάζεται να γνωρίζουν οτι σε οποιαδήποτε περίπτωση χρειάζονται βοήθεια πρέπει να κάνουν οτι μπορούν για να τραβήξουν την προσοχή προς αυτά. Ακόμα και να φωνάξουν, να τσιρίξουν, να κλωτσήσουν.
Είναι όμως σημαντικό τα παιδιά να μπορούν να πουν όχι ακόμα και σε ανθρώπους που «φαίνονται καλοί» αλλά και σε άλλους φίλους. Αν ένας φίλος παροτρύνει το παιδί να πάει βόλτα με το ποδήλατο πιο μακριά από εκεί που τους επιτρέπεται ή να παίξουν ένα παιχνίδι το οποίο παραβιάζει τα όρια του, θα πρέπει να αρνηθούν.
4. Συγκεκριμένα παιχνίδια ρόλων
Ο καλύτερος τρόπος για να προετοιμαστείς για τα γεγονότα της ζωής, είναι να τα «προβάρεις». Περάστε λίγο χρόνο με τα παιδιά παίζοντας ένα παιχνίδι ρόλων στο οποίο το παιδί θα αναπαραστήσει τι θα έκανε αν αντιμετώπιζε έναν πονηρό άνθρωπο. Δεν χρειάζεται να μπούμε σε φρικιαστικές λεπτομέρειες των χειρότερων σεναρίων. Χρειάζεται απλώς τα παιδιά να έχουν στο μυαλό τους οτι κάποιοι ενήλικες ίσως πράγματι θέλουν να βλαουν παιδιά. Τόσο στον φυσικό κόσμο όσο και στον ψηφιακό. Αν δεν αναγνωρίζουν τον κίνδυνο δεν θα το λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους και συγκεκριμένα παραδείγματα θα τα βοηθήσει να κατανοήσουν ποιες συμπεριφορές δεν πρέπει να εμπιστεύονται.
Σιγουρευτείτε βέβαια κάθε συζήτηση γίνεται στην κατάλληλη ηλικία και σε παιδιά κατάλληλης ωριμότητας. Δώστε παραδείγματα του τι μπορεί να πει ένας «πονηρός άνθρωπος» όπως, «Θα μπορούσες να έρθεις να με βοηθήσεις να βρούμε το μαγαζί με τα παγωτά;» Και σε αυτό η απάντηση πρέπει να είναι ένα δυνατό, ΟΧΙ!
Φυσικά μπορείτε να κρατήσετε τα παιχνίδια χαλαρά και αστεία με πιο μικρά παιδιά. Προσποιηθείτε οτι είστε ο κακός όπως ένας κακός τύπου Disney ώστε τα παιδιά να μπορέσουν να αντιδράσουν στον πιθανό κίνδυνο.
Όταν παίζεται παιχνίδια ρόλων μπορείτε επίσης να πείτε στα παιδιά να σας φωνάζουν με το όνομά σας. Το «Μαμά» μπορεί να είναι πιο δύσκολο να το ξεχωρίσεις σε ένα πάρκο γεμάτο παιδιά από το «Γεωργία Χριστοδούλου».
Το να έχουν τα παιδιά έτοιμες αντιδράσεις και απαντήσεις ώστε να χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση κινδύνου είναι πάρα πολύ βοηθητικό.
5. Συγκεντρωθείτε στο πιο συνηθισμένο πρόβλημα ενός παιδιού: Να χαθεί.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε οτι ο πιο σύνηθες κίνδυνος για ένα παιδί δεν είναι η απαγωγές ή άλλες καταστάσεις υπερβολικά απεχθής για να τις σκεφτούμε – είναι το να περιπλανηθεί μακριά από τους γονείς και κατά λάθος να χαθεί.
Η Abbie Schiller στο βιβλίο When Lyla Got Lost and found μας δίνει 5 εκπληκτικές συμβουλές που μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά μας σε περίπτωση που χαθούν. Ή για να μην χαθούν εξ’ αρχής.
- Σταμάτα εκεί που βρίσκεσαι και άρχησε να φωνάζεις
- Βρες μία μαμά με παιδιά και ζήτα βοήθεια
- Να θυμάσαι το όνομα των ενηλίκων που είναι μαζί σου
- Ζήτα βοήθεια από τον υπεύθυνο του χώρου,(Μία ταμίας στο super market ή ο ναυαγοσώστης στη θάλασσα)
- ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΜΕΝΕΙΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΕΝΗΛΙΚΑ ΠΟΥ ΣΕ ΣΥΝΟΔΕΥΕΙ
Αξίζει να προσθέσουμε σε αυτή τη λίστα τη συμβουλή της φίλης μας Κατερίνας Μεσάδου:
Αν κάπου απομακρυνθούν από τον σύνοδο τους και χαθούν και κάποιος «πονηρός» προσπαθήσει να τα απομακρύνει απ τον χώρο,- ας φωνάξουν ενώ αντιστέκονται,»ΑΥΤΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΠΑΜΠΑΣ ΜΟΥ» η Η ΜΑΜΑ ΜΟΥ» Θα βοηθήσει να καταλάβουν οι γύρω περισσότερο από το κλάμα.
6. Μιλήστε για κινδύνους και ασφάλεια στο διαδίκτυο.
Το πιο πιθανό είναι η μεγαλύτερη απειλή που θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά μας είναι η διαδικτυακή ασφάλεια. Όταν τα παιδιά αρχήσουν να έχουν τις δικές τους συσκευές είναι σημαντικό να μοιραστείτε μαζί τους τη σημασία του να προστατεύουν τον εαυτό τους στο internet.
Τα βασικά συνοψίζονται στα εξής:
- Μην μοιράζεσαι τις προσωπικές σου πληροφορίες online.(Διεύθυνση, ηλικία, σχολείο ή το πραγματικό σου όνομα)
- Προστάτευε τους κωδικούς σου
- Μην αναπτύσεις σχέσεις με ανθρώπους που δεν ξέρεις στην πραγματική ζωή
- Δείξτε τους πόσο εύκολο είναι για έναν ενήλικα να δημιουργήσει ένα ψεύτικο account και να παριστάνουν κάποιον άλλον. Δεν θα πρέπει να υποθέτουν οτι κάποιος που λέγεται @neraidakaikerasaki12 και υποστηρίζει οτι είναι ένα κορίτσι 12 ετών είναι αυτός που λέει. Ακόμα και άν η φωτογραφία profile είναι ενός παιδιού.(Ειδικά σε αυτή την περίπτωση)
Μάλλον ξέρετε ήδη τα πιο πολλά, εμείς θα θέλαμε να εστιάσουμε την προσοχή σας σε αυτό που λέμε ψηφιακό αποτύπωμα και αποτελείται από την συλλογή όλων των πληροφοριών που μοιραζόμαστε online. Όσο α παιδιά μεγαλώνουν αυτή η συζήτηση θα δυσκολεύει και θα γίνεται πιο δύσκολη. Εϊναι όμως καλό να ξεκινήσει νωρίς.
7. Εξηγήστε με σαφή τρόπο τι περιμένετε από αυτά
Τέλος κάντε τις προσδοκίες σας σαφείς ώστε τα παιδιά να γνωρίζουν τι ακριβώς περιμένετε από αυτά. Είναι πραγματικά σημαντικό να το εκφράζεται κάπως έτσι: «Δεν θέλω ποτέ να πας κάπου με κάποιον χωρίς να πάρεις πρώτα την άδεια μου». «Περιμένω οτι θα πεις όχι αν κάποιος φίλος σου σου ζητήσει να κάνεις κάτι το οποίο σου έχω πει πως δεν είναι ασφαλές»
Έπειτα αφού έχουντεθεί οι βασικοί κανόνες πείτε στα παιδιά κάτι όπως «Περιμένουμε να χρησιμοποιείς τις συσκευές σου, μέσα στα πλαίσια που σου έχουμε θέσει.
Μπορεί να είναι «μεγάλη κουβέντα» και μπορεί να εισπράξετε μερικά στραβά βλέματα, ειδικά από τα μεγαλύτερα παιδιά. πως όμως μας αρέσει να λέμε: «Κάλλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε» ή (όπως λένε και στο χωριό μου) «Βetter safe than sorry»